راهنمای موزه کودکی ایرانک

موزه کودکی ایرانک شامل پنج بخش است که مربوط به زندگی کودکان از گذشته تاکنون است:

  1. آموزش‌وپرورش
  2. پوشاک
  3. افزار زندگی
  4. اسباب‌بازی
  5. عروسک‌ها

ایرانک بر پایه فلسفه موزه‌های مدرن که روایتی - تعاملی است، طراحی‌شده است.

در این‌گونه از موزه‌ها، این شئ نیست که به نمایش درمی‌آید، بلکه روایت اشیاء یا پدیدارها و بازنمایی آن‌ها است که همه آنچه در یک موزه هست، به هم پیوند می‌دهد. هم‌چنین این موزه برای کودکان، تعاملی است، یعنی کودکان و گاهی خانواده‌ها یا بزرگ‌ترها با روایت‌ها درگیر می‌شوند و در بده بستان کنش و واکنش، دست می‌زنند، احساس و فکر می‌کنند، می‌آموزند و بهره می‌برند.
ازجمله فعالیت‌هایی که در این موزه صورت می‌گیرد، عبارت‌اند از:

  • قصه‌گویی
  • نمایش سایه
  • نمایش خلاق با مشارکت بچه‌ها
  • بازسازی نخستین پویانمایی
  • نمایش عروسکی

مکتب خانه؛ آموزش در دوره اسلامی

مکتب یا مکتبخانه، بخشی از فرهنگ اسلامی آموزش سواد پایه است که ابتدا درون مسجدها و سپس بیرون یا پیرامون مسجدها یا در خانه مکتبدار راه‌اندازی شد تا علم قرائت که ویژه خواندن قرآن بود به کودکان آموزش داده شود.در این قسمت شما نمونه کتاب‌های قدیمی را هم مشاهده می‌کنید که از آن‌ها به‌عنوان منبع آموزش درگذشته استفاده می‌شده است.در کنار آن‌ها نمونه‌هایی از نوشت‌افزارهای  همان زمان را هم می‌توانید ببینید.

مکتب خانه

دیوار لوح های برجسته شخصیت های شاهنامه

 

لوح روایتهای قهرمانان شاهنامه که کودکان را به همکنشی فرا میخواند.تصاویری از شاهنامه به صورت برجسنه و متحرک بر روی دیواری تعبیه شده اند تا کودکان با فعالیتی در حرکت دادن آنها سهیم شوند و همچنین در کنار آن تصاویر رنگارنگ عکسهای یادگاری خواهند گرفت.

 

 

 

لوح روایتهای قهرمانان شاهنامه

صندوق قصه گویی داستان موش و گربه عبید زاکانی

نظام‌الدین عبید زاکانی که در سده هشتم و در دوره آشوبناک پس از یورش مغولان به ایران، در قزوین و در خاندان زاکانیان به دنیا آمد، در شعر و ادب فارسی جایگاه ویژه‌ای دارد، اما نام او بیش بر زبان‌ها جاری می‌شود. این اثر که به زبان ساده و کودکانه نوشته » موش و گربه « از همه با روایت‌شده، قصیده‌ای است بلند که روایت ریاکاری گربه‌ای از گربه‌های کرمان، زاهد و عابد شدن او پس از سالها دریدن موش‌ها، فریب خوردن موش‌ها، جنگ میان موش‌ها و گربه‌ها، چیرگی سپاه موشان بر سپاه گربکان و ...

موش و گربه

واژه نامه مصور مفتاح الفضولا

"مفتاح الفضولا" که در آغاز بخش اسلامی موزه ایرانک قرار گرفته است، نوشته محمد بن داود علوی شادی آبادی، نسخه خطی منحصربه‌فرد یک واژه‌نامه فارسی مصور است.بعداز آن قاب‌های نگارگری به چشم می‌خورد دوره صفوی، دوره شکوفایی هنر نگارگری ایرانی است که از دوره تیموری رو به پختگی داشت. در این بخش قاب‌هایی از نگارگری‌های را داریم که در آن‌ها تصویر کودک نقشی قابل‌توجه دارد.

 

مفتاح الفضولا

قاب‌ تصاویر کودکان در شاهنامه

سروده‌های شاهنامه، اثر فردوسی بزرگ، بازتاب فرهنگ ایران از روزگاران اسطوره‌ها و افسانه‌ها تا آستانه تاریخ است. در میان این اثر بزرگ ملی، اما می‌توان جابه‌جا چهره‌هایی از کودک و فرهنگ کودکی را دید و شناسایی کرد که به گسترش دانش ما از نگرش نیاکان به کودکی و کودکان کمک می‌کند.

قاب‌های تصاویر کودکان در شاهنامه

افسانه درخت آسوریک در کنار ساحل رود فرات

درخت آسوریک (افسانه درخت خرما و بزی)کهن‌ترین متن ادبی کودکان ایران است که دیرینگی آن نزدیک به سه‌هزار سال می‌رسد. این افسانه نوشتاری، نشانه‌ای آشکار از پیشینه و تاریخ ادبیات کودکان و پیوند آن با آموزش به کودکان است.

درخت آسوریک

کودکی در دوران باستان

روایت زندگی کودک و کودکی از پیشاتاریخ تا دوره باستان

در بخشِ باستان ما لوح های سفالی کوچکی با قدمت ۳۰۰۰ ساله را میبینیم که بر روی آنها جملاتی کوتاه و ساده‌ای با خط میخی حک شده‌است که توسط دکتر "عبدالمجید ارفعی" پژوهشگر و متخصص زبان ایلامی و ایلام شناس ترجمه شده‌اند‌‌.
در کنارآن سوتک ها و افزارهای بازی مربوط به دوران باستان نیز قرار داده شده اند.

دوره باستان

بازی و زندگی کودکان در دوره قاجار

کتاب‌های چاپ سنگی دوره قاجار از جنبه چگونگی زیست وزندگی کودک صحنه‌هایی دارند که آداب بازی، سنت‌های خانوادگی و رفتارهای اجتماعی را بازتاب می‌دهند. «مجلس عروسک بازی دختران در روز جمعه» نشان می‌دهد که برای عروسک بازی رفتارها یا نشست‌های گروهی دور سفره هم انجام می‌شده است. همچنین دختران جدای از پسران بازی می‌کرده‌اند، یا در بازی‌های پسران، نمونه‌هایی از بازی‌هایی که وارداتی بوده است، دیده می‌شود. برای نمونه در بازی که پسرانه » لعب الملوک « است، به سه عنصر رفتار دینی یعنی خواندن نماز، بازی کردن و تاریخ خواندن یکی از پسرها اشاره‌شده است. در کتاب » نخست نامه» مجموعه‌ای از بازی‌های بدنی و ازجمله توپ‌بازی یا فوتبال آمده است.

دوره قاجار

جبار باغچه بان؛ از پیشگامان آموزش و پرورش

جبار عسگرزاده‌، از پيشگامان آموزش و پرورش نو ابتدايی و پیش‌دبستان ايران در شهر ايروان زاده شد. او به سبب تعصب و سختگيری پدرش نتوانست به مدرسه‌های جديد راه يابد و دوران آموزش خود را در مسجدها گذراند.  باغچه بان در سال ۱۲۹۸ش. به ايران آمد و به مرند رفت و در دبستان دولتی احمديه آن شهر آموزگار شد. سپس برای باز كردن دبستان دخترانه در مرند مجوز گرفت اما به سبب كارشكنی‌ها، نتوانست كار خود را آغاز كند. سپس به دبستان دانش تبریز رفت و برای نخستين ‌بار در اين مدرسه‌ برنامه ورزش گذاشت و با همكاری همسر خود، صفیه ميربابايی، در كلاس‌های ويژه، دختران را نيز آموزش می‌داد. انجمن تئاتر تبريز و جمعيت اتفاق معلمين را او بنيان گذارد.

جبار باغچه بان

میرزا حسن رشدیه؛ پایه گذار نظام آموزشی نوین

میرزا حسن تبریزی نامدار به ُرشدیه پیشگام بزرگ و از پایه‌گذاران نظام آموزشی نو در ایران در دوره قاجار تا ابتدای پهلوی دوم. او در دوره جوانی، زیردست پدرش علوم دینی خواند و در همان دوره با خواندن روزنامه‌هایی مانند «ثریا» بافرهنگ و آموزش از گونه دیگر آشنا شد. دریکی از شماره‌های این روزنامه این نوشتار را خواند:«در اروپا از هر هزار نفر، یک نفر بی‌سواد است و در ایران از هر هزار نفر، یک نفر باسواد؛ و این از بدی اصول تعلیم است...« پس اشتیاق پیدا کرد که زندگی‌اش را در این راه بگذارد و اصول تعلیم را نوسازی کند. به درخواست خود و اجازه از پدر، راه دیگر پیشه کرد و با سفر به ترکیه عثمانی (استانبول، قاهره و بیروت) و با نگاه تیزبین خود در هر جا چیزهایی آموخت؛ در بیروت دارالمعلمین فرانسوی‌ها را گذراند و با دست‌پر به منطقه قفقاز و ایروان رفت.

میرزا حسن رشدیه