پایهگذاران شورای کتاب کودک و معماران نظام نهاد کودکی در ایران
تــوران میرهادی (1306-1395) نظریهپرداز آموزش و پرورش، استاد ادبیات کودکان و اندیشهمند نهادگذار که پس از جنگ جهانی دوم به فرانسه رفت و با دیدگاههای مدرن آموزش و پرورش جهان آشنا شد و در آغاز دهه 1330 در بازگشت به ایران، مدرسه فرهاد را به عنوان آموزشگاهی خلاق و پیشرو پایه گذاشت. کار شاخص میرهادی و همکاران او نهادسازی در زمینه ادبیات کودکان، کتابخانههای کودک و آموزش و پرورش خلاق بود. توران میرهادی پس از انقلاب همه زندگی خود را وقف تدوین فرهنگنامه کودکان و نوجوانان کرد.
عباس یمینیشریف (1298-1368)شاعر، نویسنده، آموزشگر و روزنامهنگار که از پیشگامان شعر کودک در ایران است. او در دهه 1320 نشریه «بازی کودکان » را راه انداخت و اولین سردبیر «کیهان بچهها» و به نوعی پایهگذار دیرپاترین نشریه کودکان ایران است. او در کنار شاعری و روزنامهنگاری برای کودکان، آموزشگر هم بود و مدرسه «روش نو» را به همراه همسرش پیش میبرد. یمینیشریف به همراه دیگر یاران، در بنیاد گذاشتن شورای کتاب کودک نقش داشت و همیشه تا هنگامی که بود، با این نهاد همکاری میکرد.
لیـلی آهــــی (ایمن) (1308-1397) یکی از برجستهترین پیشگامان تحول در نگرشهای تعلیم و تربیتی و سوادآموزی و نهادسازی ادبیات کودکان ایران است. او در دانشگاه تربیت معلم، استاد بود و درسهای روانشناسی کودک و ادبیات کودکان را برعهده داشت. به گفته ثریا قزلایاغ کار او در عرصه کتابهای درسی تحولی نو آفرید و به طور کلی شالوده کتابهای درسی را چند گام به پیش برد و سبب شد میلیونها کودک و نوجوان ایرانی از آن بهره ببرند. در گستره تحول نشر کتاب کودک صاحبنظر بود و به عنوان نویسنده بیش از سی کتاب در حوزههای نظری و ادبی تالیف کرده است. ویژگی اصلی او برخورداری از دانش نظری گسترده و ذهنی نهادگرا و بهکارگیری همزمان آن در بهسازی فرهنگی جامعه ایران بود.
توراندخت اشتیــاقی (1309-1394) یکی دیگر از چهرههای تابناک فرهنگ کودکی و آموزش و پرورش نو در ایران که کار حرفهایاش را در آموزش و پرورش از دهه 1330 آغاز کرد، به مدرسهداری پرداخت و در کنار آن همراه با دیگر همکاران، بنیاد ترویج کتابخوانی را در ایران پایه گذاشتند. اشتیاقی سالها در مدرسه عالی شمیران و دانشگاه مکاتبهای آموزش داد و در این دو مرکز کتابها و جزوههای بسیاری در زمینه کودکیاری، ادبیات کودکان و راههای ترویج خواندن نوشت و منتشر کرد.
معصومه سهراب (1304-1383)، یحیی مافی (1302-1392) دو تن از برجستهترین پیشگامان آموزش و پرورش نو و خلاق در ایران و در یک سده گذشته که مدرسهداری را از کودکستان مهر شروع کردند و به مدرسه مهران که از آموزشگاههای خلاق کودکمحور در دهه 1340 و 1350 بود، رساندند. مدیریت این دو بر مدرسه مهران، الگویی کممانند، از همکاری و همفکری بود. معصومه سهراب برنامهریز و برنامهساز بود و یحیی مافی مدیر و معمار. این دو تا آخرین سالهای زندگی یکی از ستونهای تداوم کار شورای کتاب کودک و فرهنگنامه کودکان و نوجوانان بودند. اینجا در این شهری که پر از فضاهای پُر از خالی است، برجهای شیشهای و تالارهای خالی و خاموش! من در یک خانه کوچک پُر از پُر زندگی میکنم. بیش از پنجاه سال است که این باغچه از پر خالی نمیشود، و دستانی که هر روزه در آن دانههای کتاب میکارند.
اینجا شورای کتاب کودک است! محمدهادی محمدی