بازیافزارهای مردمساخت، افزارهایی برای بازی هستند که الگوی ساخت آنها میان مردم شکل میگرفت و در کوچه و بازار ترویج میشد. اگر هم جایی آنها را میساختند، از کارگاههای کوچک و پراکنده فراتر نمیرفت. ترکیب ساخت این بازیافزارها چنان بود که از بازمانده کالاها یا قوطیها و جعبههای چوبی یا فلزی فراهم میآمدند. بخش بزرگی از بازیافزارهایی که در ایران در دوره پهلوی اول ساخته میشد، از پیتهای حلبی نفت و فرآوردههای نفتی و روغنهای خوراکی ساخته شده است. گونه دیگر از بازیافزارها برداشتی از کالاهای صنعتی هستند، مانند اسکوترهای دستساخت که از روی گونه صنعتی اما با موادی مانند چوب و بلبرینگهای از کار افتاده ساخته میشدند. بازیافزارهای مردمساخت گوناگونی بسیاری دارند. از بادبادک که با کاغذ زرورق، چوب حصیر و سریش و نخ قرقره درست میشد تا قایقهایی که بسته به منطقه جغرافیایی از نی و بوریا بافته میشدند یا از چوب و چوب پنبه و ورقههای حلبی شکل میگرفتند. گاهی بازیافزارهای مردمساخت از ترکیب بازیافزار صنعتی و ابتکارهای فردی درست میشدند. مانند کامیونهای پلاستیکی که کودکان بخشی از آن را جدا میکردند و پشت آن تریلی چوبی میگذاشتند.
منبع: تاریخ کودک و کودکی در ایران، اثر در دست پژوهش، موسسه پژوهشی تاریخ ادبیات کودکان