نگارگری

دوره صفوی، دوره شکوفایی هنر نگارگری ایرانی است که از دوره تیموری رو به پختگی داشت. مکتب هرات و ‏کمال‌الدین بهزاد در این دوره به اوج رسیدند و با پدیداری مکتب تبریز که شاگردان بهزاد مانند آقا میرک و ‏سلطان محمد آن را تکامل بخشیدند، دوره درخشان دیگری از نگارگری ایران شکل گرفت. این مکتب آخرین ‏دوره پیوند نگارگری با کتاب‌آرایی است. شاهنامه طهماسبی که کار نگارش و نگارگری آن 28 سال به درازا ‏کشید، دارای 258 تصویر در قطع وزیری است، تصویرهایی که آکنده از ریزه‌کاری و تزیین هستند. سرآمد نگارگران این مجموعه میرمصور، سلطان محمد نگارگر و آقا میرک هستند. نگاره «تولد زال» در این مجموعه ‏یکی از کارهای میرمصور است که حضور کودک اسطوره‌ای را به نقش در آورده است. این نگاره یکی از ‏زیباترین‌ها در نوع خود است و آن چه آن را در فرهنگ کودکی برجسته کرده است، نقش زال در مرکز تصویر ‏است. پس از شاهنامه طهماسبی برجسته‌ترین کتاب در عرصه نگارگری ایرانی در این دوره «هفت اورنگ جامی» است. یکی از این نگاره‌ها به نام «جود و کرم اعرابی» با نقش قلم آقا میرک است که بازتابی از نقش کودک مسلمان در زیر چادر و در کنار مادر است. نگاره دیگر به حضور کودکان در گرمابه اختصاص دارد که جابه‌جا در بخش‌های گوناگون گرمابه کودکان قد و نیم‌قد میان بزرگسالان دیده می‌شوند. این نگاره نیز کار آقا ‏میرک است. نگاره چهارم که نگارگر آن ناشناخته است، بازتاب مهر مادر به کودکِ در آغوش نشسته است.


منبع: تاریخ ادبیات کودکان ایران (جلد 2)، ادبیات کودکان پس از اسلام
       تاریخ کودک و کودکی در ایران، اثر در دست پژوهش، موسسه پژوهشی ‏تاریخ ادبیات کودکان