خلاصه کردن همه یا بخش‌هایی از کتاب یا هر نوع اثر مکتوب، به ویژه متون ادبی و تاریخی. عمده‌ترین هدف تلخیص کننده، تهیه‌ی فشرده یا چکیده‌ای از متن اصلی است. تلخیص معمولا با ساده نویسی همراه است؛ اما تفاوتی بنیادی با آن دارد. در ساده‌نویسی، زبان و سبک نگارش نویسنده‌ی اصلی متن، تغییر می‌کند و روزآمد می‌شود، اما در تلخیص، سبک و سیاق نگارنده‌ی اصلی حفظ می‌گردد. بارزترین کاری که تلخیص کننده انجام می‌دهد، حذف درازگویی‌ها و عبارات و جملاتی است که ای بسا برای خواننده ملال‌آور باشند یا اصولا حرف و پیامی در برنداشته باشند و با برداشتن آن‌‌ها، لطمه‌ای به کل متن وارد نشود. تلخیص در عرصه‌ی آثار ادبی، اغلب معطوف به آثار تعلیمی و [ادبیات کلاسیک] است. گاهی مترجمان نیز در کار ترجمه دست به تلخیص می‌زنند و با توجه به عناصر و ویژگی‌های فرهنگی- اجتماعی زبان مقصد، از برگرداندن جملات و عباراتی که در نظر آنان مشکل آفرین یا بی‌فایده جلوه می‌کند، اجتناب می‌ورزند.