لطیفه‌ها از کوتاهترین گونه‌های ادبی هستند که در زیر گروه‌ِ گونه طنز، جای می‌گیرند و دیرینه‌ای دراز دارند.این گونه‌، شاید از همان هنگام که انسان از نیروی جادویی زبان آگاه شد، پدید آمده باشد. لطیفه ‌ها از گروه‌ گونه طنز هستند که نیاز انسان را به خنده برآورده می‌سازند. در ادبیات مردمی‌، لطیفه‌های ملانصرالدین و بهلول دانا یا دیوانه از همه پرآوازه‌تر هستند. کودکان و نوجوانان‌، این داستان‌های کوتاه خنده دار را دوست‌دارند. شخصیت‌های افسانه‌ای یا تاریخی که خود را به نادانی می‌زنند، گونه‌ای از روایتگری غیر حماسی‌اند. این مردمان یا در بارگاه بزرگان بوده‌اند و یا درکوی و برزن به لطیفه گویی و خنداندن مردم می‌پرداختند. گروه ‌دوم یعنی آوارگان یا دیوانه نماها پیوند نزدیکتری با کودکان داشتند. کودکان که سرشتی سازگار با خنده و شادی دارند در پی آن‌ها به راه می‌افتادند و بازی و مسخرگی می‌کردند و این راویان خنده‌رو را با جان و دل ازخود می‌دانستند. بدین سان‌، بخشی از ادبیات مردمی بن مایه طنز و خنده دارد.