پیشینه و خاستگاه «قلم نی»

از اشیاء موجود، ۳ شیء پیشینه و خاستگاه «قلم نی» دارد.

بهترین نوع قلم نی که برای نوشتن مناسب است قلم نی دزفولی است این نوع قلم را از نیزارهای جنوب کشور و در منطقه خوزستان و دزفول بدست میاورند رنگ آن هرچه سرخ تر و متمایل به قهوه ای سوخته باشد مرغوبتر است سلطانعلی مشهدی که از هنرمندان نستعلیق نویس قرن دهم هجری است در رساله خویش از قلم خوب چنین یاد میکند :

که قلم سرخ رنگ می باید             نه به سختی چو نگ می باید

نه در او پیچ و نه دراو تابی              ملک خط نیک راست اسبابی

نه سیاه و نه کوته و نه دراز             یاد گیر ای جوان زروی نیاز

معتدل نه ستبر و نه باریک              و اندرونش سفید، نی تاریک

گرقلم سخت باشد و گر سست      دست از این آن بباید شست

به عبارت دیگر می توان گفت قلم غیر از اینکه باید سرخ متمایل به قهوه ای سوخته باشد ؛ باید در حد امکان گرد و استوانه بوده و دارای پیچ و تاب و کژی نیز نباشد

در زیر انواع تقسیم بندی سنتی اندازه قلم آمده است :

از کوچکترین قلم تا اندازه نیم میلیمتر  ؛ غُبار

از نیم تا سه جهارم (۴/۳) میلیمتر ؛ خفی
از ۴/۳ تا ۱.۵ میلیمتر ؛کتابت
از ۱.۵ تا ۲ میلیمتر ؛ سرفصلی
از۲ تا ۶ میلیمتر ؛ مشقی یا قطعه
از ۶ میلیمتر تا ۲ سانتی متر جلی صفحه

از ۲ به بالا ؛ کتیبه

یک قلم مناسب هنگام تراشیده شدن زیاد سفت یا زیاد سست نیست و تراشه‌های آن به اطراف پرتاب نمی‌شود و همراه قلمتراش حرکت می‌کند. تراشیدن قلم‌نی تخصص و روش خاص دارد. معمولاً پس از کتابتهای مکرّر نوک قلم‌ها کند شده و کیفیت اولیه خود را از دست می‌دهند از این رو باید به‌طور مرتّب نوک قلم‌ها را تراشیده و قط زد.

منبع:

http://khoshnevisanekhomein.blogfa.com/post/12
https://fa.wikipedia.org/wiki