درخت آسوریک

درخت آسوريک كهن‌ترين متن ادبي كودكان ايران و شايد جهان است كه ديرينگي آن به نزديك 3 هزار سال مي‌رسد. اين افسانه نوشتاري‌، نشانه آشكار پيشينه دراز ايرانيان در نوشتاري كردن داستان‌هاي ويژه‌ كودكان است‌. بررسی گذرهای تاريخی درخت‌ آسوريک از حركت پيچيده آن در تاريخ ايران خبر مي‌دهد.

بنا به آگاهي‌هایی كه درباره بخشی از اين تيره‌ها از روزگار آغازين دوران هخامنشی در دست است‌، اين داستان براساس ناسازگاری تيره‌های دامدار با يكجانشينانی كه فراتر از زاگرس در حاشيه جنوبی و باختری آن زندگی می كردند، شكل گرفته است‌. درخت آسوريک داستانی منظوم به زبان پهلوی است كه در ادبيات گوسان‌ها و خنياگران‌ برای مردم روايت و بازی می كردند، ريشه دارد. اين افسانه در دوران‌ ساسانيان‌ نوشته شده و به همان صورت به امروز رسيده است‌. محور اصلي اين افسانه رجزخواني درخت خرما و بز با يكديگر است‌، بر سر سودهايي كه برای انسان دارند. زياده خواهي‌های خرما و زيركي‌های بز در هماوردی پر كشش‌، صحنه‌های دلنشينی پديد آورده است‌. شكل اصلي نوشتاری درخت‌ آسوريك‌ حكايت‌ از زبان‌ پهلوی اشكانی آن دارد كه در زمان‌ ساسانيان‌ به صورت نوشته و روايت در آمده است‌. در جای جای اين رجزخواني‌ها مي‌توان نشانه روايت‌های شفاهی گوسان‌ها را ديد.

منبع:

محمدی، محمدهادی؛ قایینی، زهره .تاریخ ادبیات کودکان ایران، ج 1: ادبیات شفاهی و دوران باستان. تهران: نشر چیستا، 1380. ص 184-185.