مردم ساخت ها

تا پیش از به وجود آمدن کارگاه ها و کارخانه های اسباب بازی سازی،‌ برای کودکان اسباب بازی به شکل انبوه تولید نمی شد و خانواده ها با مواد دور ریز و طبیعی همچون گل، چوب، فلز یا حلب، ‌الیاف یا پارچه برای فرزندان خود اسباب بازی می‌ساختند. در دوره هایی ازتاریخ ایران و جهان خانواده ها این اسباب بازی ها را نه برای سرگرمی، ‌بلکه برای آشنا کردن فرزندان خود با دنیای بزرگ‌سالی و آماده کردن آن ها با کار های آینده ای که باید مسئولیت آن را می پذیرفتند، ‌این اسباب بازی ها را می‌ساختند. این گونه اسباب‌بازی‌ها را اسباب‌بازی های مردم‌ساخت یا (‌Folk toys) می نامند.

شوربختانه بیشتر این اسباب بازی ها در گذر زمان از میان رفته اند. اما هنوز خاطره آن ها در ذهن برخی کهن‌سالان یا میان‌سالان باقی مانده است. خاطره‌های این افراد روشن ساخته است که بسیاری از کودکان ونوجوانان ایرانی در دهه ها ی ۱۳۱۰ تا ۴۰ به ساختن این اسباب بازی ها اقدام می کردند. حتا زمانی که اسباب‌بازی های کارخانه‌ای نیز به بازار آمد، فرزندان خانواده‌های کم درآمد اسباب‌بازی‌های‌شان را خود می‌ساختند.

پژوهشگران این موسسه برای کامل کردن پژوهش‌های خود در زمینه مطالعات کودکی نزد این گروه از افراد رفته‌اند و خاطره‌های آن‌ها را همراه با ساخت دوباره اسباب‌بازی های خود به ثبت رسانده اند. در این صفحه عکس‌های این اسباب‌بازی‌های مردم ساخت که دوباره بازسازی شده اند، همراه با نام سازنده و توضیح ساخت آن قرار گرفته است.

Adidas shoes | balerínky

اسباب بازی های سنتی

میان اسباب‌بازی‌های مردم ساخت و اسباب‌بازی‌های‌سنتی مرز روشن و مشخصی وجود ندارد. اسباب‌بازی‌های سنتی همان اسباب‌بازی‌های مردم‌ساخت و دست‌سازی هستند که نه فقط برای نیاز خانواده بلکه برای امرار معاش ساخته و به بازار ارائه می شدند. تولید کنندگان این اسباب بازی ها به سبب ارائه به بازار و فروش آن ها تلاش می کردند آن ها را با ظاهری زیبا تر و حرفه ای تر بسازند. ساختن برخی از این گونه اسباب بازی‌ها در یک محله ، ‌شهر یا جامعه امتداد یافته است و به شکل نماد آن محل یا ملت در آمده است. برای نمونه عروسک های بافتنی ماسوله اکنون به اسباب بازی سنتی شهر ماسوله بدل شده است یا بادبادک های رنگارنگ و فیگوراتیو چینی نمادی از کشورچین است.