پیشینه و خاستگاه «یویو»

از اشیاء موجود، ۱ شیء پیشینه و خاستگاه «یویو» دارد.

yo-yo

خاستگاه اصلی یویو yo-yo یا yo-yoing یونان باستان است و از دهه ۱۹۲۰ از اسباب بازی های  محبوب بسیاری از نسل ها و فرهنگ ها بوده است. یویو معمولا از چوب، فلز و یا سفال ساخته می شود. در سال ۱۹۲۸ پدرو فلورس Pedro Flores یک مهاجر فیلیپینی در امریکا کارخانه ساخت یویو را در سانتا باربارای کالیفرنیا راه اندازی کرد که روزانه یک دوجین اسباب بازی دست ساز تولید می کرد. در سال ۱۹۲۹ فلورس دو کارخانه دیگر در لس آنجلس و هالیوود احداث کرد، که در مجموع ۶۰۰ نفر در آن مشغول به کار بودند و روزانه ۳۰۰،۰۰۰ یویو تولید می شد. پس از مدت کوتاهی یک کارآفرین به نام دونالد اف. دانکن Donald F. Duncan که متوجه پستانسیل این بازی جدید شده بود شرکت فلورس و هر آنچه مربوط به آن بود را خریداری کرد و در سال ۱۹۳۲ به شرکت جدید منتقل کرد و در همان سال نام تجاری یویو Yo-yo برای نخستین بار ثبت شد و هاروی لاو نخستین رقابت جهانی یویو در لندن را برد. در سال ۱۹۳۲ یویو کالمارتریسان Kalmartrissan yo-yos سوئدی تولید شد. در سال ۱۹۴۶ شرکت اسباب بازی های دانکن کارخانه یویو را در لاک، ویسکانتین راه اندازی کرد. یویو دانکن در سال ۱۹۹۹ در تالار اسباب بازی های ملی مشهور موزه استرانگ(نمایشگاه بازی و اسباب بازی ) The Strong Museum روچستر ایالت نیویورک پذیرفته شد. 

 دکتر نفیسی در یادداشت های خود که در کتابخانه تحقیقاتی موسسه پژوهشی تاریخ ادبیات کودکان موجود است، به رواج این اسباب بازی در ایران به ویژه در تهران و اصفهان اینگونه اشاره می کنند:  

یادداشت روز جمعه ۲۹/۲/۱۳۱۲
روی سی وسه پل که می رفتم عده ای جوان یا به اصطلاح فکلی متجدد هم چیزی دست خود گرفته بودند که برخی اوقات مانند مار بالا و پایین می رود. انسان از دور که نگاه می کند و سابقه نداشته باشد خیال می کند ماری است که خود را جمع و باز می نماید. ولی وقتی که نزدیک می شود دو قرقره به هم متصل را می بیند که در وسط آن نخی پیچیده و تاب دارد وقتیکه این نخ را دور چوب ما بین دو قرقره بپیچند و آنرا یکمرتبه رها کنند پایین آمده و اگر در اثنای مسیرش مجددا آن را بالا آورند نخ دو مرتبه به دور چوب می پیچد و هکذا......من در دو هفته قبل از اینکه از تهران بیایم در آنجا بازی موسوم به یویو ( گمان می کنم اصلشjoujou یعنی اسباب بازی بوده و چون سازنده اش یکنفر ارمنی بوده است آنرا یویو نامیده است ) بقدری فراوان شده بود که تمام جوانان از کوچک و بزرگ حتی تا ۳۰ ساله از ذکور و اناث جمیعا در خیابان این یویو را در دست داشته و متصل آن را بالا و پایین می آوردند و بدون هیچ خجالت راه می رفتند و بیشتر در خیابان های شمالی یعنی لاله زار و اسلامبول و شاه آباد و در دست ارامنه . بطوریکه من از یک هفته قبل در طول خیابان یوسف آباد یکعدد ( یکنفر از دویست نفر عابر) آن را دیدم در صورتیکه پس از یک هفته در همان خیابان در موقع عبور متجاوز از صدو پنجاه در دویست در دست داشتند. از این قسم تقلید در تعجبم که سرعتش از سرعت عمل اسید سولفوریک در روی آهن بیشتر است چه خوب گفته است :
خلق را تقلیدشان بر باد داد                      ای دو صد لعنت بر این تقلید باد
پس از یک ماه توقف در اصفهان تازه آن را بدست این و آن می بینم و می دانم تهرانی ها ابتدا هر عملی را که اروپایی ها مضرات آن را فهمیده و ترک کرده اند بعد از چندین سال تقلید کرده و سایر ولایات ایران مخصوصا اصفهانی ها پس از اینکه تهرانی ها مضرات آن را می فهمند تازه تقلید می کنند. نسبت اصفهانی ها به ایرانی ها مثل ایرانی هاست به اروپایی ها. ای لعنت بر تمام آن ها که اینطور تقلید می کنند" یمیلون مع کل ریح " از هر طرف که باد بیاید از همان طرف می روند و تابع همه کس می شوند بدون شعور – باری از این جامعه دلتنگ شدم و قطعا ایرانی اگر به اینطور پیش برود عاقبتش را وخیم می دانم.

منبع: