پیشینه و خاستگاه «دوچرخه»

از اشیاء موجود، ۱ شیء پیشینه و خاستگاه «دوچرخه» دارد.

اين وسيله در ابتدايي ترين شكل خود در ۲۳۰۰ سال قبل ميلاد مسيح در كشورهايي همچون چين، مصر، هند ديده شده و بر روي ديواره غارها نيز اشكالي از آن موجود است .
دوچرخه از كلمه يوناني به نام KYKLOS گرفته شده و بعدها اين ريشه يوناني در زبان لاتين به كلمهBICYCLE تبديل گرديده كلمه پيشوند BI به مفهوم عدد دو و كلمه پسوند CYCLE به معني دايره و به عبارتي طوقه است به هر صورت اولين دوچرخه شناخته شده رسمي در تاريخ اين وسيله سله ريفر نام دارد از دو طوقه چوبي تشكيل شده و با استفاده از پاها در حالتي شبيه به راه رفتن، اين وسيله را به طرف جلو و عقب هدايت مي كرده اند. رسما در سال ۱۶۹۰ سيوارك فرانسوي لقب اسب چوبي به اين وسيله بدون چرخ را داد و تا سال ۱۷۹۰ وسيله مذكور چوبي را به اشكال مختلف همچون مار ، اسب و ... مي ساختند كه وسيله اي بود مورد توجه كودكان و به عنوان ابزاري براي بازي مورد استفاده آنان قرار مي گرفت. اسب هاي چوبي آن زمان در فرانسه تكامل بيشتري يافتند، به نحوي كه با پا به زمين زدن و حالت مشابه راه رفتن سرعت حركتي اين وسيله در سطوح افقي و سراشيبي تا ۵ كيلومتر در ساعت ثبت سله ريفر شده است. اين تكه چوب افقي در اشكال مختلف در آن زمان مورد توجه اهالي پاريس واقع نگرديد و استقبال شايسته اي از اين وسيله براي بزرگسالان در فرانسه ذكر نشده است. اما سیر تكاملي و تكميل دوچرخه از ۱۸۱۶ در اروپا و سپس امریکا شروع شد. در ۲۶ ژوئن ۱۸۱۹ اختراع دوچرخه به ثبت رسید. دوچرخه های اولیه دارای زنجیر و خودرو نبودند. زنجیر دوچرخه (انتقال نیروی رکاب زن به چرخ) در سال ۱۸۸۵ ساخته شد و حرکت با دوچرخه را آسان و بدون زحمت ساخت. پیش از عمومی شدن استفاده از اتومبیل، دوچرخه به صورت سه و یا چهار چرخه، دو نفره و سه نفره هم ساخته می شد که دوچرخه سوار می توانست همسرش را همانند نشستن در اتومبیل (نه روی زین و ترک بند) با خود ببرد و سواری دهد.
دوچرخه در ایران
دارالخلافه نشینان برای اولین بار در میدان مشق، چشمشان به جمال دوچرخه به همراه دو نوجوان ۱۵و ۱۶ ساله با شلوارهای کوتاه تا بالای زانو که به نمایش گذاشته شده بود، افتاد. این مرکب دوپا، توسط انگلیسی ها وارد پایتخت قاجار شده بود و نزد تهرانیان قدیم به «مرکب شیطان» معروف بود، چراکه عوام بر این اعتقاد بودند که این وسیله نقلیه توسط شیاطین و پریان حرکت می کند چون که کسی نمی تواند، روی دوچرخ حرکت کند. برهانشان این بود که می گفتند اگر کسی مرکبی را نگه ندارد خودش که نمی تواند خودش را نگه دارد، پس چگونه می تواند یکی را هم بالای خود بنشاند و راه ببرد و کسانی که سوار بر این وسیله محیرالعقول می شوند و پیچ و تاب می خورند، مطمئنا بچه شیطان هستند.
دوچرخه های نخستین که در تهران مورد استفاده قرار می گرفت از مارک های «هرکوس»، «رالی»، «بی .اس.آ» و «بیرمنگام» همگی ساخته کشور انگلستان بود. قیمت بهترین، بادوام ترین و خوش رکاب ترین نوع دوچرخه از ۱۰ تومان شروع می شد و به ۱۵ تومان می رسید که قیمت لوازم اضافی آن از جمله، قاب، ترک بند، بوق و امثال آن شامل دو تومان می شد.
با رایج شدن دوچرخه در دارالخلافه، دکان هایی برای فروش و تعمیر دوچرخه باز شد. جعفر شهری، مورخ و نویسنده کتاب تهران قدیم، اولین دوچرخه سازی تهران را دوچرخه سازی حسین آقاشیخ در خیابان ناصریه (ناصرخسرو) می داند که بعد از آن دکانی نیز توسط شخصی ارمنی تبار به نام «ادیک» در خیابان منوچهری دایر شد و به تدریج مغازه های دیگری در تهران برای کرایه و تعمیر دوچرخه عمومیت پیدا کردند و دوچرخه سازی یا دوچرخه فروشی جزو چشمگیرترین مشاغل در تهران قدیم محسوب شد. کرایه دوچرخه ساعتی ۱۰شاهی بود و پنچرگیری هم ۱۰شاهی، روغن کاری دو شاهی و دیگر تعمیرات که شامل جوش کاری، شکست و بست، پره بندی ها، شل و سفت کردن زنجیر بود روی هم پنج، شش قران می شد.
خرید و کرایه دوچرخه در ابتدا برای تفریح و وسیله بازی پسران پولدار محسوب می شد اما کم کم دوچرخه از جنبه تفریحی خارج شد و جزو لاینفک اسباب کاسبان دوره گرد، دست فروشان و تعمیرکاران قفل و کلید شد.
با افزایش دوچرخه سواران در خیابان های پایتخت، برحسب پیشنهاد اداره تشکیلات نظمیه و تصویب وزارت داخله در ۲۳ مرداد ۱۳۰۵، نظامنامه دوچرخه سواری در ۲۰ ماده در روزنامه های کثیرالانتشار تهران به چاپ رسید.
به موجب این نظامنامه، احدی بدون جواز تصدیق نمی توانست با دوچرخه در شهر و حومه حرکت کند، اشخاص زیر ۱۳ سال مطلقا حق سواری نداشتند و از ۱۳ تا ۱۸ سالگی کرایه کردن دوچرخه ممنوع بود، طبق این نظامنامه دوچرخه ها باید دارای بوق و زنگ باشند تا صدای آنها تا فاصله ۵۰ ذرع شنیده شود و از غروب آفتاب چراغ جلوی دوچرخه با نورسفید تا ۱۰ ذرع از مسافت را روشن کند و چراغ عقب با نور قرمز روشن باشد.
همچنین دوچرخه سوارها باید در محل های پرجمعیت، سر پیچ ها و محل تلاقی خیابان ها آهسته حرکت کنند و مجاز نیستند به هیات اجتماع وارد شوند مگر اینکه پشت سر هم و به فواصل معین باشد، حرکت از میان دسته های پیاده، سواری در پیاده رو و مسابقه در خیابان ها ممنوع است و اگر کسی قصد مسابقه دارد باید در نقاط مخصوص مسابقه دهند و از قبل نظمیه را مطلع و کسب اجازه کنند.
سواری دو نفر یا بیشتر یا سوار کردن اطفال و نمایش دادن روی دوچرخه و حمل اشیا در یک دست ممنوع است. دوچرخه سواران در نقاط پرجمعیت مجاز نیستند دو دست خود را از دسته دوچرخه بردارند و تعلیم دادن دوچرخه سواری در این نقاط ممنوع است.

منبع:
http://www.beytoote.com/art/negah-gozashte/adventure2-cycling1-login.html
http:// sharghnewspaper.com www
http://www.aftabir.com/lifestyle/view
www.harghnewspaper.com
http://www.aftabir.com/articles/view/sport/other